Wetenschappelijk relativisme op de vooravond van de Technocalyps

Seminar paper from the year 2007 in the subject Art - Miscellaneous, grade: 16/20, Vrije University Brussel (Vrije Universiteit Brussel, Vakgroep Wijsbegeerte), course: Wercollege Wetenschapsfilosofie, language: Dutch, abstract: In deze verhandeling wordt de relatie tussen de provocerende wetenschapsfilosofische stelling Wissenschaft als Kunst van Paul Feyerabend en de kunstdocumentaire Technocalyps van Frank Theys onder de loep genomen. Afgezien van het feit, dat beide binnen hun eigen context bekend staan als aanstootgevende werken, met een behoorlijk eigenzinnig en omstreden karakter, zullen we nagaan in hoeverre er ook op het vlak van de wetenschapsfilosofie overeenkomsten zijn. Wissenschaft als Kunst, heden beschikbaar als een reeks uitgegeven lezingen, maakt deel uit van Feyerabend's opzienbarende wetenschapsfilosofische oeuvre, waarin de waarheidswaarde van wetenschappelijke methoden en onderzoeksresultaten sterk op de helling komen te staan. Zijn alom gekende 'anything goes'-principe is maar al te vaak als absoluut relativistisch geïnterpreteerd. We zullen echter ook hier zien, hoe Feyerabend de zaken toch net iets complexer bekijkt dan dat. Specifiek in Wissenschaft als Kunst worden de processen die in wetenschap aan de gang zijn in verband gebracht met alomgekende stijlprincipes uit de beeldende kunst. Dit maakt het wetenschappelijk bedrijf er geenszins simplistischer of nonchalanter op, integendeel. Het plaatst vooral de vraag naar verantwoordelijk omgaan met kennis en weten onder de aandacht, en de nood aan 'menselijker' wetenschappen. Feyerabend blijkt een bezorgd wetenschapshumanist te zijn. Plaats daartegenover de wetenschapsutopen en kosmische verlossingsdenkers die in Technocalyps aan bod komen en men begrijpt meteen het probleem dat Frank Theys had bij het maken van de documentaire in kwestie. Waar situeert zich de verantwoordelijkheid van de wetenschap ten overstaan van zijn eigen (vaak amorele) mogelijkheden, en, belangrijker: ten overstaan van de maatschappij waarop haar mogelijkheden worden toegepast? En waar situeert zich dan de verantwoordelijkheid van de documentairemaker om 'mediator' te zijn tussen deze beiden? De these 'wetenschap als kunst' krijgt hier een onverwachte bevestiging: Theys kiest ervoor zijn individuele verbeelding en scheppingskracht op het thema los te laten, en zich als kunstenaar te begeven in het wetenschappelijke veld.